جامعهشناسی علم فنآوری : تأملی بر تحولات اخیر جامعهشناسی علم
نویسندگان
چکیده
تأکید بر همجوشی علم و فناوری، جامعه و طبیعت، بین، فرا و چندرشتهای بودن تولید دانش و ناسودمندی تمایز بین پدیدهها و علوم انسانی و غیرانسانی (طبیعی) و دیگر تمایزات و دوگراییهای رایج در جامعهشناسی و مطالعات علم و فنآوری، مهمترین مختصات و ویژگیهای جامعهشناسی علم بعد از مرتن و کوون یا جامعهشناسی علم فناوری است. در این نوع جامعهشناسی، کار اصلی علم فناوری خلق شبکههای بزرگتر، قویتر و مفصلتر از طریق فرایند اجتماعیـ فیزیکی ترجمه و تحویل است. این کارکرد در واقع، تجلی شرایط حاکم بر روانهها و سیاستهای تولید، توزیع و مصرف علم فناوری، به ویِژه علم فناوریهای نوین (مثل بیوتکنولوژی، نانوتکنولوژی، نانوبیوتکنولوژی و تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات) در دانشگاهها و مؤسسههای پژوهشی کشورهای شمال یا توسعه یافته است. این مقاله فرایند تکوین و امواج فکری جامعهشناسی علم به عنوان زیر شاخهای مهم و تا حدودی جدید از جامعهشناسی و تحولات آن را بعد از رابرت کینگ مرتن (2003ـ1910) و تامس ساموئل کوون (1996ـ1922) به طور کلی مرور کرده و بر نظریه کنشگرـ شبکه (ant)، به مثابه رویکردی تلفیقی، کارا، مسلط و رو به رشد تأکید می‌کند. از سوی دیگر، این مقاله به طور خلاصه به درسهای بالقوه چنین تحولاتی بر سیاستهای تولید، توزیع و مصرف علم فناوری در دانشگاهها و دیگر مراکز مرتبط در ایران، به عنوان یک کشور در حال توسعه (جنوب) میپردازد.
منابع مشابه
تأملی بر علم الهی در حکمت سینوی
مسألة علم الهی با زیرمجموعه مسائل مرتبط به آن، یکی از دشوارترین مسائل فلسفی است که شیخالرئیس نیز در آثار متعدد خود به تبیین و حل معضلات آن پرداخته است. دیدگاه ابنسینا به خصوص درباره مسألة علم الهی به جزئیات متغیر مورد نقد و ایرادت فراوان و حتی اتهام و تکفیر او از سوی اندیشمندانی همچون غزالی انجامیده است. این مقاله برآن است که با تأملی دوباره و براساس مبانی فلسفی ابنسینا به تبیین دقیق...
متن کاملعلم و فرهنگ: تأملی بر مهم ترین تحلیل های فرهنگی در جامعه شناسی علم و فناوری
در گذشته اکثر جامعه شناسان علم و فناوری، تلاش های اندکی برای وارد شدن به حوزه رسمی جامعه شناسی فرهنگ انجام داده و حتی در برابر تحلیل های فرهنگی مقاومت می کردند. جامعه شناسان فرهنگ نیز در زمینه فرایند تولید علم و فناوری، تحلیل های ناچیزی ارائه می دادند. این در حالی است که ویژگی عمده جامعه شناسی معرفت و علم جدید تأکید بر فرهنگ و تحلیل فرهنگی در مطالعات علم و فناوری است.در این مقاله به بررسی روندی...
متن کاملتأملی بر رویدادهای علم و فنّاوری در ایران طی 200 سال اخیر (پیش از انقلاب اسلامی و پس از آن)
شواهد تاریخی گویای این است که در ایران توجه به علم و فنّاوری برای توسعۀ کشور از حدود 200 سال پیش و از اوایل سده سیزدهم خورشیدی آغاز شده است. در این مقاله با مطالعه و بررسی اسناد و منابع تاریخی، به مرور مهمترین اقدامهای دولت در حوزههای آموزش عمومی، آموزش عالی، پژوهش و فنّاوری و نقد آنها در سه دوره تاریخی قاجار (از زمان صدارت عباس میرزا)، پهلوی و جمهوری اسلامی پرداخته میشود. شکلگیری مدارس جدی...
متن کاملبررسی شکست ساسانیان در جنگ ذوقار با تکیه بر نظریه‌های جامعهشناسی جنگ
جامعهشناسی جنگ با نگاهی موشکافانه، جنگ و عوامل ﺗﺄثیرگذار بر آن را بررسی می‌کند. این بررسی خود را در سطح علت‌ها و عوامل ﺗﺄثیرگذار بر آغاز جنگ، پدیدﮤ جنگ و پیامدهای آن نمایان می‌کند. سقوط ساسانیان در جنگ ذوقار، در شکست‌های بعدی آنها نقش مهمی داشت؛ بنابراین، بررسی جامعهشناختی این شکست و شکست‌های بعدی ایران از اعراب که به سقوط ساسانیان منجر شد، اهمیت چشمگیری می‌یابد. استراتژیی که اعراب در این جنگ...
متن کاملبهسوی پارادایمی جدید از علم؛ تأملی انتقادی در باب ماهیت فراعلمی الگوی دوم تولید علم
هدف پژوهش حاضر، بازخوانی جایگاه علم در هر دو الگوی اول و دوم علم و شناسایی مفروضات آنها و در نهایت، تأمل انتقادی در باب ماهیت فراعلمی الگوی دوم تولید علم (با تأکید بر بخش بازار ـ صنعت) است. با ورود جوامع به عصر پسا‌صنعتی و فرهنگ‌ها به عصر پسامدرن، جایگاه علم دستخوش تغییر و تحول شده و پارادایمی نو جایگزین آن شده است. مایکل گیبونز و دیگر نویسندگان، این تغییر و تحول در جایگاه علم را به‌مثابه گذر ی...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
نامه علوم اجتماعیناشر: دانشکده علوم اجتماعی
ISSN -
دوره 31
شماره 1 2007
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023